สิงหาคม 2568
วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติเริ่มมีขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ ๑๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๕ โดยมติของคณะรัฐมนตรี
เพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็น “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย”
ทั้งนี้เนื่องด้วยพระราชกรณียกิจและพระเกียรติคุณนานัปการ โดยเฉพาะด้านดาราศาสตร์ที่ทรงคำนวณ
การเกิดสุริยุปราคาไว้ล่วงหน้าถึง ๒ ปี เมื่อถึงวันที่ ๑๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๑๑ ที่หมู่บ้านหัววาฬ ต. หว้ากอ
อ. เมือง จ. ประจวบคีรีขันธ์ พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินพร้อมนักวิทยาศาสตร์และคณะทูตชาวต่างประเทศ
เพื่อทอดพระเนตรสุริยุปราคาเต็มดวง ซึ่งเหตุการณ์นั้นได้เป็นไปตามที่พระองค์ทรงคำนวณไว้ทุกประการ
ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ คณะรัฐมนตรีมีมติให้วันที่ ๑๘ - ๒๔ สิงหาคมของทุกปีเป็น “สัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ”
และในปี พ.ศ. ๒๕๓๒ ได้มีการสร้าง “อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้าเจ้า ณ หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์”
รัชกาลที่ ๔ กับวิทยาการสมัยใหม่
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสนพระทัยในวิชาคณิตศาสตร์ ดาราศาสตร์
วิทยาศาสตร์และโหราศาสตร์ของไทย พระองค์ทรงใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์ในการคิดค้น
วิธีคำนวณ “ปฏิทินจันทรคติปักขคณนา” เพื่อกำหนดวันสำคัญในพุทธศาสนานอกจากนั้น
พระองค์ทรงให้สร้างหอนาฬิกาหลวงเพื่อบอกเวลามาตรฐานขึ้นในพระบรมมหาราชวัง สำหรับ
เทียบเวลาตอนกลางวันจากดวงอาทิตย์และตอนกลางคืนจากดวงจันทร์
วัตถุประสงค์วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
- เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติพระปรีชาสามารถทางด้านวิทยาศาสตร์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย”
- เพื่อเป็นการส่งเสริมและเผยแพร่ผลงานการค้นคว้าวิจัยทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งมีความจำเป็นอย่างยิ่งต่อการพัฒนาประเทศ
- เพื่อสนับสนุนและให้โอกาสแก่นักวิจัย นักประดิษฐ์ นักวิชาการ ได้แสดงผลงานต่อสาธารณชน
- เพื่อส่งเสริมความร่วมมือระหว่าภาครัฐและเอกชนในการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไปใช้ในการพัฒนาประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ
- เพื่อเสริมสร้างบรรยากาศทางวิทยาศาสตร์ อันเป็นวิถีทางหนึ่งของการสนับสนุนกำลังคนทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
กิจกรรมที่ควรปฏิบัติในวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
- ร่วมพิธีวางมาลาและเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
- จัดนิทรรศการเผยแพร่ พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
- จัดกิจกรรมส่งเสริมงานด้านวิทยาศาสตร์และสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ
